Systemy wielomandatowe proporcjonalne to systemy, w których wyborca może w procesie głosowania przekazać preferencje wyborcze nieograniczone do jednego kandydata. Uwaga: Ich wynikiem jednak wcale nie musi być wybór kandydata najbardziej popieranego, tylko najbardziej tolerowanego.
Istotą systemów proporcjonalnych jest sposób liczenia głosów.
- Metody najwyższej średniej (the highest average methods) czyli metoda d’Hondta (lub Jeffersona) stosowana w Albani, Argentynie, Austrii, Bulgarii, Chorwacji, Kambodży, Estonii, Finlandii, Izraelu, Polsce, Hispanii i wielu innych krajów; oraz metoda Sainte-Laguë (lub metoda Webstera) stosowana in Norwegi, Szwecji, Nowej Zelandii, niemieckim Bundestagu i w sześciu niemieckich landach (np. Północnej Nadrenii-Westfalii i Bremie).
- Metoda najwyższej reszty (the larger reminder LR method), zwana metodą Hare’a-Niemeyera.
Metoda d’Hondta ma tendencję do przydzielania większym partiom nieco większej części miejsc niż ich udział elektoratu i gwarantuje, że partia z większością wyborców uzyska przynajmniej połowę miejsc. Metoda Sainte-Laguë jest czasami uznawana za „bardziej proporcjonalną” niż metoda D’Hondta w porównaniu do udziału partii w ogólnej liczbie głosów i ich udziału w alokacji mandatów. Ta metoda może sprzyjać bardziej małym partiom niż większym i zachęcać do podziałów.
Metoda Hare’a-Niemeyera sprzyja z kolei głównie małym i średnim ugrupowaniom. W Polsce tę metodę stosowano przy ustalaniu wyników w wyborach do Sejmu w 1991 roku.
Za systemy wyborcze wielomandatowe proporcjonalne uznaje się ordynacje;
- Wielomandatowy system list partyjnych – (Polska do Sejmu, małe kraje europejskie, głównie do 7 mln.),
- Binominal System –
- Brytyjska Reprezentacja Proporcjonalna – Single Transferable Value (STV), zwany również Systemem Pojedynczego Głosu Przechodniego (Irlandia, Malta, Irlandia Północna, Szkocja, Indie, Pakistan, Australia, Nowa Zelandia, USA, Islandia),
- LV
- MNTV
- Głosowanie punktowe – Range (Score) Voting (RV) – jednomandatowy i jednoturowy system, gdzie wyborca przydziela kilku kandydatom punkty.
- Metoda Schulzego – Schwartz Sequential Dropping (nie zastosowany jeszcze w wyborach publicznych, stosowany w wyborach licznych organizacji).
O systemach większościowych można poczytać tutaj.
